Velen kijken er als lammetjes naar uit dat de lente eindelijk komt, na een lange, zware, koude en donkere winter. Eindelijk kunnen we naar buiten en genieten van de zon, eindelijk is het licht als we wakker worden en schijnt de zon nog als we thuiskomen van ons werk. De grond is bedekt met het confetti van de natuur zelf en overal schieten krokussen, eranthis, sneeuwklokjes en andere, kleine voorbodes van de lente uit de grond. Aan de takken zie je de eerste tekenen dat bomen en struiken zich binnenkort weer in hun groene zomeruniform kleden.
Kortom: in de lentelucht verwacht je bijna dat je direct meer energie hebt omdat het weer licht wordt.
Maar waarom voel je je misschien vermoeider dan een maand geleden, toen het nog donker was?
Naarmate we dichter bij de lente-equinox komen - de dag waarop dag en nacht precies even lang zijn - zien we een duidelijk verschil tussen de duisternis van de winter en de lichtere dagen van de lente. Velen ervaren een golf van nieuwe energie, maar ook een verrassende vermoeidheid. Dat komt omdat de lente-equinox niet alleen een astronomische gebeurtenis is, waarbij onze planeet en de zon geometrisch prachtig op één lijn staan aan de hemel, maar het is ook een biologische overgang die invloed heeft op je slaap en je dag- en nachtritme.
In dit artikel gaan we dieper in op de manier waarop de lente-equinox invloed kan hebben op je biologische klok en wat je kunt doen om je lichaam te helpen zich aan te passen aan de zonnigere dagen.
WAT IS DE LENTE-EQUINOX?
De lente-equinox vindt elk jaar rond de 20e -21 maart plaats en dan zijn dag en nacht even lang. Astronomisch gezien betekent dit dat de zonnestralen loodrecht op de evenaar vallen en dat we hier op het noordelijk halfrond een lange periode met langere dagen en kortere nachten tegemoetgaan.
Maar de lente-equinox omvat meer dan wat we alleen kunnen zien als we uit het raam kijken en zien dat het nog licht is. De lente-equinox is ook een overgangsperiode waarin onze interne klok zich moet aanpassen aan een nieuw ritme. Dit kan invloed hebben op zowel de slaap als de energie in de dagen rond de equinox.
HOE BEÏNVLOEDT LICHT ONZE INTERNE KLOK?
Onze slaap wordt geregeld door een interne, biologische klok die regelt wanneer we ons uitgerust voelen en wanneer we moe worden. Deze klok wordt aangestuurd door een structuur in de hersenen die reageert op het licht dat we via onze ogen ontvangen.
- Meer daglicht betekent een latere aanmaak van melatonine
Melatonine is het natuurlijke slaaphormoon van het lichaam, dat wordt aangemaakt wanneer het donker wordt. Wanneer we meer uren daglicht in de avond ervaren dan we in de wintermaanden gewend zijn, kan de aanmaak van melatonine vertraagd zijn. Hierdoor wordt het moeilijker om op je normale bedtijd in slaap te vallen. - Slaapfase kan worden uitgesteld
Als je later naar bed gaat vanwege langere dagen, maar toch op hetzelfde tijdstip moet opstaan, kan je tijdelijk een slaaptekort ervaren. Dat kan leiden tot meer vermoeidheid overdag en als gevolg daarvan verminderde concentratie en minder energie. - De lente-equinox kan een jetlaggevoel veroorzaken.
Net als wanneer we naar een andere tijdzone reizen, moet het lichaam acclimatiseren en zich aanpassen aan de nieuwe lichtomstandigheden. Het kan een paar dagen of zelfs weken duren voordat je gewend bent aan het feit dat het pas later op de dag donker wordt.
HOE KUN JE JE AANPASSEN AAN DE LENTE-EQUINOX?
Hoewel je lichaam zich op natuurlijke wijze aanpast aan de toegenomen hoeveelheid daglicht, zijn er manieren waarop je je slaap- en bioritme sneller kunt laten aanpassen:
- Zorg dat je vroeg op de dag daglicht krijgt
Ga 's ochtends naar buiten en geniet van minimaal 20 minuten natuurlijk licht. Dit geeft je lichaam het signaal dat de dag is begonnen en kan ervoor zorgen dat de melatonineproductie op natuurlijke wijze op gang komt als het donker wordt. - Dim de lichten in de avond.
Vermijd beeldschermen en sterke kunstmatige verlichting voordat je gaat slapen, bij voorkeur een uur voor het slapengaan. Op deze manier krijgen je lichaam en hersenen op een natuurlijke manier het signaal dat het tijd is om melatonine aan te maken. Het licht van beeldschermen vlak voor het slapengaan remt de natuurlijke aanmaak van melatonine.Daarom kan het lastiger zijn om in slaap te vallen als je vlak voor het slapengaan fel blauw licht direct in je gezicht krijgt.
- Houd een vast bedritme aan
Ga elke dag op hetzelfde tijdstip naar bed en word op hetzelfde tijdstip wakker, zelfs in het weekend, om je lichaam te helpen een regelmatig ritme te behouden. Het wordt moeilijker naarmate het lichter wordt, maar je doet je lichaam, geest en slaap een plezier door je aan je normale bedtijd te houden. - Houd het licht buiten de slaapkamer
Lichte avonden kunnen een echte afleiding zijn als het gaat om slapen. Daarom kan het nuttig zijn, vooral in de zomermaanden, om verduisteringsgordijnen in de slaapkamer te hebben of een slaapmasker te gebruiken als je gevoelig bent voor licht. - Beperk cafeïne en alcohol
Te veel cafeïne of alcohol in de avond kan de diepe slaap verstoren en het moeilijker maken om in slaap te vallen – vooral in periodes waarin je bioritme al aan het verschuiven is. Besteed daarom extra aandacht aan je alcohol- en cafeïne-inname in periodes waarin er externe veranderingen zijn die je slaappatroon kunnen beïnvloeden. Een vuistregel is om na 14.00 uur geen cafeïne meer te drinken. Omdat de halfwaardetijd van cafeïne in het lichaam ongeveer vijf uur is. Omdat er ongeveer 85 mg cafeïne in een kopje filterkoffie zit, betekent dit dat als je het om 14.00 uur drinkt, er om 19.00 uur nog 42,5 mg cafeïne in je systeem zit. Om 19.00 uur en 21,25 mg om middernacht. 21,25 mg is een relatief lage dosis, maar dit kan toch een merkbaar effect hebben, vooral als je gevoelig bent voor cafeïne of moeite hebt met in slaap vallen.
